13. ต้นโกสน ไม้พุ่มหลากสีชนิดนี้ นิยมเป็นปลูกกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยเฉพาะภายในพระราชวัง และวัด เพื่อหวังให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข หากนำมาปลูกในบ้าน ก็จะทำให้ครอบครัวมีแต่ความสงบสุข ปราศจากความขัดแย้งใด ๆ นั่นเพราะคนสมัยก่อนเชื่อกันว่า คำว่า “โกสน” มีเสียงใกล้เคียงกับคำว่า “กุศล” ซึ่งหมายถึงการสร้างบุญ สร้างสิ่งที่ดีงามเป็นบุญเป็นกุศลนั่นเอง ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคล คนโบราณก็ยังแนะนำให้ปลูกต้นโกสนในวันอังคาร และปลูกไว้ทางทิศตะวันออกของบ้านเพื่อรับแสงแดดยามเช้า จะทำให้เห็นสีสันของใบที่สวยสด ดึงดูดสายตาของผู้ที่พบเห็น โกสน (Croton) เป็นไม้ใบประดับที่นิยมปลูกชนิดหนึ่ง เนื่องจากใบมีลวดลายแปลกตา และสีสันสวยงาม มีลำต้น และทรงพุ่มขนาดเล็ก มีใบดก เติบโตได้ดีในที่แจ้ง ทนต่อต่อสภาพแวดล้อมต่างๆได้ดี และไม่ต้องดูแลพิถีพิถันมาก – ชื่อวิทยาศาสตร์ : Codiaeum variegatium. Blume. – ชื่อสามัญ : Croton – สกุล : Euphorbiaceae ลักษณะทั่วไป 1. ลำต้น โกสนเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มีลำต้นสูงประมาณ 1-2 เมตร และสูงได้มากกว่านี้ ลำต้นมีสีเทา เปลือกลำต้นบาง เนื้อไม้เป็นไม้เนื้อแข็ง แตกกิ่งตั้งแต่ระดับล่างของลำต้น แตกกิ่งน้อย แต่ให้ใบดกใหญ่ จนมองเป็นทรงพุ่มหนา 2. ใบ ใบโกสน ออกเป็นใบเดี่ยว ออกเยื้องกันบนกิ่งใกล้ปลายใบ ใบมีหูใบ มีหลากหลายสี อาทิ สีน้ำตาล สีเหลือง สีแดง สีดำ สีแสด และสีเขียว ซึ่งเป็นลายปะปนกันทั่วใบ ใบมีหลายแบบ ได้แก่ – ใบกว้างยาว หรือใบบายศรี หรือ ใบมะม่วง – ใบรูปตรี – ใบกลมกว้าง และสั้น – ใบแคบยาว – ใบแคบ ขอดยาว ชื่อเรียกส่วนต่างๆของใบ – ปลาใบงอกระดกกลมโค้งมนขึ้น เรียกว่า เป็ด – ถัดจากเป็ด เป็นบริเวณทีขอบใบชนกัน เรียกว่า จีบ – ส่วนโคนใบ เรียกว่า สะโพก – ถัดจากโคนใบต่อกับกิ่ง เรียกว่า ก้านใบ – เส้นกลางใบ เรียกว่า กระดูก – คลื่นหรือรอยย่นรอบกระดูก เรียกว่า ย่น – ขอบกระดูก เรียกว่า รังบวบ – ปลายใบแหลมยาว เรียกว่า เปีย – ส่วนที่ติดกับก้านใบ เรียกว่า หูใบ – ยอดอ่อนที่เป็นใบยังไม่กาง เรียกว่า เขี้ยว หรือ เขี้ยวกระแต 3. ดอก และผล ดอกโกสนออกเป็นช่อ ภายในมีเกสรตัวเมีย 3 อัน แต่ละอันแยกเป็น 2 แฉก ผลมี 3 ห้อง ภายในมี 3-6 เมล็ด ลักษณะต้นโกสนที่ดี – ใบ มีความสม่ำเสมอ สีตรงตามพันธุ์ มีใบใหญ่บ้าง เล็กบ้าง มีเนื้อใบหนา ไม่ทิ้งใบง่าย หากเป็นใบกลมต้องกลมให้มาก หากใบยาว ต้องยาวสม่ำเสมอทั้งต้น ส่วนการแตกใบจะต้องแตกใบถี่ แตกออกจากิ่งรอบทุกด้าน ทำให้มองเป็นทรงพุ่มทึบ – สีใบ ต้องสดใส ไม่ซีดจาง มีสีสม่ำเสมอ – ก้านใบ ต้องใหญ่ แข็งแรง ใบที่มีขนาดเท่ากันต้องมีก้านใบยาวเสมอกัน – หูใบต้องยืด ก้านใบต้องสั้น เรียกว่า หูยาน ก้านสั้น – ใบมีลักษณะเด่น และแปลกตา – ลำต้น ตั้งตรง ต้องอวบ สั้น ไม่สูงมาก แตกกิ่งมาก แตกกิ่งไม่ยาวมาก – หากต้องการลำต้นเดี่ยว ต้องไม่มีกิ่งก้าน ลำต้นตั้งตรง – หากแตกกิ่ง ต้องแตกกิ่งเป็นทรงพุ่มกลม และปลายยอดแหลม การตั้งชื่อโกสน การตั้งชื่อโกสนมี 2 แบบ คือ 1. การตั้งชื่อแบบตับต่างๆ • ตับรามเกียรติ์ อาทิ อินทรชิต นิลนนท์ พาลี สุครีพ พระราม พระลักษมณ์ หนุมานเผากรุงลงกา พิเภก เอราวัณ สหัสเดชะ เป็นต้น • ตับขุนช้างขุนแผน อาทิ ขุนช้างถวายฎีกา ขุนช้างกินเลี้ยง เศรษฐีสุพรรณ เณรแก้ว พลายงาม พลายชุมพล และดาบขุนแผน เป็นต้น • ตับจังหวัด อาทิ กรุงเทพฯ กรุงธนบุรี สุพรรณบุรี อ่างทอง สระบุรี ขอนแก่น เป็นต้น • ตับผู้ชนะสิบทิศ อาทิ พระเจ้าธรรมาธิราช ผู้ชนะสิบทิศ จะเด็ด เม็งจา มังสินธู สีอ่อง สอพินยา นางตองสา และมณีจักร เป็นต้น • ตับแหลมประวัติศาสตร์ อาทิ แหลมทอง แหลมเทียน แหลมสิงห์ แหลมทราย แหลมสน แหลมตะลุมพุก เป็นต้น • ตับวีรสตรี อาทิ พระนางศรีสุริโยทัย และท้าวสุรนารี เป็นต้น • ตับเบ็ดเตล็ด เป็นตับสั้นๆ และมีตับย่อยแตกออกมาอีก มักเป็นโกสนพันธุ์เก่าๆ ได้แก่ – ตับแขก ประกอบด้วย แขกอินเดีย แขกดำ และเจ้าแขก – ตับมังกร ประกอบด้วย มังห้าแล็บ มังกรแดง และมังกรเหลือง – ตับหิมะวัน ประกอบด้วย หิมะวันแดง หิมะวันเหลือง และหิมะวันขาว – ตับสาเก ประกอบด้วย สาเกขาว สาเกเหลือง และสาเกกระ – ตับสังข์ทอง ประกอบด้วย พระสังข์ รจนา และเท้าสามล – ตับอิเหนา ประกอบด้วย บุษบา ประสันตา ปันหยี อิเหนา และจรกา – ตับราชาธิราช ประกอบด้วย มังกรมณีจักร และสมิงนครอินทร์ – ตับมัทนะพาธา ประกอบด้วย สุเทษณ์ มัทนา และท้าวชัยเสน – ตับไกรทอง ประกอบด้วย ไกรทอง ตะเภาแก้ว ตะเภาทอง 2. การตั้งชื่อเดี่ยว เป็นลักษณะการตั้งชื่อของพันธุ์โกสนใหม่ที่มีลักษณะเด่นแตกต่างจากพันธุ์อื่นๆ เพื่อให้เป็นเอกลักษณ์ของพันธุ์ ซึ่งจำนวนต้นหรือลักษณะพันธุ์ยังไม่มีความหลากหลายพอที่จะตั้งให้เป็นตับได้ อาทิ ศรีสง่า ศรียวล ศรีวิชัย เหรียญทอง ขาวเกษม แสงจันทร์ เจ้าโลก ทับทิมทอง สอยดาว สายรุ้ง เป็นต้น (มยุรี นนทปัทมะดุลย์, มมป.) การปลูก และขยายพันธุ์ การเตรียมดิน ดินที่ใช้ปลูกหรือขยายพันธุ์สำหรับการปลูกในกระถาง ควรเป็นดินที่เตรียมได้จากดินผสมกับวัสดุอินทรีย์ โดยใช้อัตราส่วนดินร่วน:ขี้เถ้าแกลบ/แกลบดำ:ขุยมะพร้าว:ปุ๋ยคอก ที่ 1:1:2:1 การปลูก และขยายพันธุ์ โกสนเป็นพืชที่ต้องการแสง หากปลูกในที่ร่มมาก กิ่งจะสั้น ใบจะมีสีจาง ไม่สวยงาม นอกจากนั้น ในช่วงอากาศเย็นมักพบว่า ใบโกสนมีสีสันสวยงามมากกว่าช่วงที่มีอากาศร้อน ดังนั้น โกสนที่ปลูกในภาคเหนือมักจะสวยกว่าโกสนที่ปลูกในภาคกลาง โกสนสามารถปลูก และขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด การตอนกิ่ง การปักชำ แต่วิธีที่นิยมที่สุด คือ การปักชำ และการตอนกิ่ง การปักชำกิ่งเป็นวิธีที่นิยมมาก เนื่องจากสามารถขยายพันธุ์โกสนได้รวดเร็ว และได้ในปริมาณมาก ด้วยการเพาะชำในถุงเพาะชำหรือในกระถาง โดยใช้ดินผสมในข้างต้น นำกิ่งพันธุ์ ยาว 4-6 นิ้ว ริใบออกให้หมดหรือปล่อยไว้เฉพาะส่วนยอด ปักชำลึก ประมาณ 2-3 นิ้ว ในแนวเอียง 45 องศา ประมาณ 20 วัน กิ่งโกสนจะติดราก และเริ่มแตกยอดใหม่ ส่วนการตอนจะใช้วิธีการตอนเหมือนไม้อื่นๆ วิธีนี้จะได้ต้นพันธุ์ที่สั้น ลำต้นเดี่ยว และไม่ค่อยแตกกิ่ง เนื่องจาก เป็นต้นพันธุ์ของกิ่งจากลำต้น การขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด นั้น ไม่ค่อยพบนัก เนื่องจาก ต้นโกสนมีดอกแบบไม่สมบูรณ์เพศ ดอกตัวผู้ และดอกตัวเมียแยกกันอยู่คนละช่อกัน และช่อดอกมักแทงออกไม่พร้อมกัน ทำให้ไม่มีการผสมเกสรข้ามช่อดอก แต่หากใช้โกสนจำนนมากมารวมกัน ก็อาจสามารถผสมเกสร และให้เมล็ดได้ เพราะจำนวนต้นที่มากทำให้มีโอกาสที่ดอกจะแทงออกพร้อมๆกันจากต้นอื่นๆ ทั้งนี้ อาจต้องช่วยในการผสมเกสรด้วยการนำเกสรตัวผู้มาใส่ในดอกตัวเมีย หากดอกติดผล ผลจะมีขนาดเท่าเมล็ดพริกไท เมล็ดแก่จะมีสีดำ ค่อยเก็บหรือรอให้ร่วง แล้วนำมาเพาะกล้าอีกที การปลูกนิยมปลูกทั้งในกระถางด้วยการใช้ดินผสมข้างต้น และการปลูกในแปลงหรือสวน ซึ่งอาจเป็นดินทั่วไปที่ไม่ผสมวัสดุอินทรีย์หรือใส่วัสดุอินทรีย์ผสมหรือโรย พรวนบริเวณหน้าดิน การรดน้ำ ขณะปักชำควรรดวันละครั้ง และเมื่อต้นแตกยอด และใบแล้ว ควรรด 1-2 วัน/ ครั้ง ในปริมาณที่พอชุ่ม ส่วนโกสนที่ใหญ่แล้วอาจรดน้ำเพียง 3-5 วัน/วัน หรือสภาพความชุ่มชื้นของดิน การใส่ปุ๋ย เมื่อต้นตั้งตัวได้ควรเป็นปุ๋ยคอก และใส่ร่วมกับปุ๋ยเคมีสูตร 16-8-8 หรือใช้ปุ๋ยยูเรีย ใส่ทุกๆ 2-3 เดือน การปลูกโกสนหากต้องการสีใบที่มีสีสดใส ควรปลูกหรือวางกระถางไว้ในที่แจ้ง หากต้องการสีอ่อนหรือสีเขียวมากจะปลูกหรือวางกระถางในที่ร่ม และมีแสงแดดรำไร และในฤดูหนาวสีของใบจะสดใสมากกว่าในฤดูร้อน แบ่งปันสิ่งนี้:TwitterFacebookถูกใจ กำลังโหลด...